Ў З И Д У М А Л О Қ
Кичкиналигимдан кино суратга олишни орзу қилар эдим. Урганчдаги Домпионерда кинотасвирчилик тўгараги бор эди. Уч тўрт марта борганман ëзилиш учун¸ аммо тўгаракнинг ҳар доим эшиги берк бўлган. Ўша тўгарак қаршисида расм кружоги бор эди. Ўша ердаги Муҳаммаджон ака деган расм ўқитувчиси менга далда бериб¸хозир расм чизиб турчи кинони кейин ўрганасан деб ўз группасига олган эди.
Шу шу орзуим ичимда қолиб кетди. Аммо сал суягим қотгач “Красногорск” деган кинокамера сотиб олиб кино суратга олганман.
Аммо бу сал кейинроқ бўлди.
ZO’KLIZIQ
Ëшлигимда(мен 12¸ укам 10 ëш пайтида) укам Қудрат билан бирга самовий келгиндилар ҳақида кино суратга олишни астойдил истаганмиз.
Раскадровкаларни чизганмиз. Кинони оти “ЗЎК ЛИЗИҚ” эди. Бу қизилкўз деган сўзнинг тескариси. Биз олмоқчи бўлган кино қахрамони ўзга сайëораликнинг кўзлари қизил бўлиши ва тескари гапириши лозим эди.
Албатта бу ғоя амалга ошмади. Биз ҳам бир оз улғайдик. Иккита потенциал киночи вақтинча икки йўлда малака оширардик. Қудрат адабиëт мен эса рассомлик сирларини ўрганар эдим.
1981 йилда институтга кириб рассомлик маслагини эгаллаш учун жиддий киришдим.
Аммо кино олиш ҳақидаги кўкнори ҳаëл мени ҳеч тарк этмади. Биринчи курсдан таътилга чиқиб Хоразмга борганимда кино олиш ниятида собит эдим.
Энг муҳим нарса Кинокамера бор эди. 16 миллиметрлик Красногорск камераси. Яхши тарафи аккумлятори йўқ. Бураб тов берсангиз шиғиллаб 15 метр лентага тасвир тушира олади. Объектив яҳши. Трансфакатори бор.
Яна бир мухим нарса камера маҳкамланадиган штатив. Қурилишда ишлайдиган синфдош дўстим нивилир учун ишлатиладиган штатив берди.
Совет саноати учун мўлжалланган бақувват матоҳ.
Кинолента. Кинолентани ўша вақтда Совет иттифоқида фақат икки ширкат ишлаб чиқарар эди. Свема ва Тасма ширкатлари.
Ҳар бири 15 метрдан бўлган тўрт қути оқ қора Свема пленкаси солинган думалоқ темир қутиларни Тошкентдаги ЦУМ дан сотиб олиб қўйганман.
Ўша қутиларни ўта нодир нарса каби силаб қўяр эдим.
Бугун айфон сотиб олган болалар ўша телефон қутисини балким шундай силар.
Монтаж столи ва лента ямайдиган ускуна.
Монтаж столини Маримбой деган мендан каттароқ Урганчлик йигит бериб турадиган бўлди. (У Ленинграддаги кино институтида ўқирди)
Лента ямайдиган ускунани ўзим сотиб олган эдим.
Сценарий. Ғоя. Хронометраж.
Энг муҳим нарса техника эмас ғоя эканини англаб етган эдим.
Ëзув машинкасида босилган ўша сценарий Урганчадаги устахонамда қаердадир ëтган бўлса керак.
У тахминан мана бу тарзда эди.
Филм номи: “Ўзидумалоқ”
Давомийлик: 3 минут
Тасвир. 16 мм. Оқ қора.
Тон.Овозсиз.
Филм қайсар одам ўлса ҳам фикридан воз кечмайди деган мазмунни ифода қилади.
Тасвирлар Гурлан тумани “Дўстлик” колхози ҳудудида суратга олинади
1.Умумий пландаги кадрда яйдоқ дала. Осмон ва ер ўртасини кесиб ўтган уфқда фақат битта дарахт. 2. Катта планда. Дарахт дум думалоқ экани акс этади.
3 Ўрта планда дарахтни дарë бўйида туриб томоша қилаëтган бир ориқ бир семиз икки одам тасвири.
4. Катта планда семизнинг юзи кўринади. Унинг оғзи қимирлайди.
5.Титр: Дум думалоқ экан бу дарахт.
6. Катта планда ориқ киши бош чайқаб эътироз билдиради.
7.Титр: Қайчи билан қийилган!!
8. Катта планда семиз.Кулиб яна ўз гапини такрорлайди.
9. Титр: Ўзи думалоқ.
10. Катта планда ориқ одамнинг аччиқланган юзи.
11. Титр. Қайчи билан қийилган!!!!!
12. Ўрта план. Жахли чиқан семиз ориқни ëқасидан ушлаб дарëга улоқтиради ва мамнун қиëфада оғиз қимирлатади.
13. Титр. Ўзидумалоқ.
Финал
Ориқ сувга чўкмоқда. У бир чўкиб¸бир қалқиб бормоқда. Катта планда унинг бақирган оғзи кўринади.
Титр.Қайчи билан қийилгааааааан.....
Кадрда яна семиз бамайлиҳотир кулииб турибди.
Титр. Ўзидумалоқ.
Сўнгги тасвирда ориқ сувга чўкиб кетган. Катта планда унинг сувдан чиқиб турган қўлигина кўринади.
Яна ҳам катта планда: Чўкиб кетаëтган ориқнинг сувдан чиқиб турган қўли қайчи ишорасини қилади.
Титр тушади .
THE END
Ҳуллас шунақа кино.
Кичкиналигимдан кино суратга олишни орзу қилар эдим. Урганчдаги Домпионерда кинотасвирчилик тўгараги бор эди. Уч тўрт марта борганман ëзилиш учун¸ аммо тўгаракнинг ҳар доим эшиги берк бўлган. Ўша тўгарак қаршисида расм кружоги бор эди. Ўша ердаги Муҳаммаджон ака деган расм ўқитувчиси менга далда бериб¸хозир расм чизиб турчи кинони кейин ўрганасан деб ўз группасига олган эди.
Шу шу орзуим ичимда қолиб кетди. Аммо сал суягим қотгач “Красногорск” деган кинокамера сотиб олиб кино суратга олганман.
Аммо бу сал кейинроқ бўлди.
ZO’KLIZIQ
Ëшлигимда(мен 12¸ укам 10 ëш пайтида) укам Қудрат билан бирга самовий келгиндилар ҳақида кино суратга олишни астойдил истаганмиз.
Раскадровкаларни чизганмиз. Кинони оти “ЗЎК ЛИЗИҚ” эди. Бу қизилкўз деган сўзнинг тескариси. Биз олмоқчи бўлган кино қахрамони ўзга сайëораликнинг кўзлари қизил бўлиши ва тескари гапириши лозим эди.
Албатта бу ғоя амалга ошмади. Биз ҳам бир оз улғайдик. Иккита потенциал киночи вақтинча икки йўлда малака оширардик. Қудрат адабиëт мен эса рассомлик сирларини ўрганар эдим.
1981 йилда институтга кириб рассомлик маслагини эгаллаш учун жиддий киришдим.
Аммо кино олиш ҳақидаги кўкнори ҳаëл мени ҳеч тарк этмади. Биринчи курсдан таътилга чиқиб Хоразмга борганимда кино олиш ниятида собит эдим.
Энг муҳим нарса Кинокамера бор эди. 16 миллиметрлик Красногорск камераси. Яхши тарафи аккумлятори йўқ. Бураб тов берсангиз шиғиллаб 15 метр лентага тасвир тушира олади. Объектив яҳши. Трансфакатори бор.
Яна бир мухим нарса камера маҳкамланадиган штатив. Қурилишда ишлайдиган синфдош дўстим нивилир учун ишлатиладиган штатив берди.
Совет саноати учун мўлжалланган бақувват матоҳ.
Кинолента. Кинолентани ўша вақтда Совет иттифоқида фақат икки ширкат ишлаб чиқарар эди. Свема ва Тасма ширкатлари.
Ҳар бири 15 метрдан бўлган тўрт қути оқ қора Свема пленкаси солинган думалоқ темир қутиларни Тошкентдаги ЦУМ дан сотиб олиб қўйганман.
Ўша қутиларни ўта нодир нарса каби силаб қўяр эдим.
Бугун айфон сотиб олган болалар ўша телефон қутисини балким шундай силар.
Монтаж столи ва лента ямайдиган ускуна.
Монтаж столини Маримбой деган мендан каттароқ Урганчлик йигит бериб турадиган бўлди. (У Ленинграддаги кино институтида ўқирди)
Лента ямайдиган ускунани ўзим сотиб олган эдим.
Сценарий. Ғоя. Хронометраж.
Энг муҳим нарса техника эмас ғоя эканини англаб етган эдим.
Ëзув машинкасида босилган ўша сценарий Урганчадаги устахонамда қаердадир ëтган бўлса керак.
У тахминан мана бу тарзда эди.
Филм номи: “Ўзидумалоқ”
Давомийлик: 3 минут
Тасвир. 16 мм. Оқ қора.
Тон.Овозсиз.
Филм қайсар одам ўлса ҳам фикридан воз кечмайди деган мазмунни ифода қилади.
Тасвирлар Гурлан тумани “Дўстлик” колхози ҳудудида суратга олинади
1.Умумий пландаги кадрда яйдоқ дала. Осмон ва ер ўртасини кесиб ўтган уфқда фақат битта дарахт. 2. Катта планда. Дарахт дум думалоқ экани акс этади.
3 Ўрта планда дарахтни дарë бўйида туриб томоша қилаëтган бир ориқ бир семиз икки одам тасвири.
4. Катта планда семизнинг юзи кўринади. Унинг оғзи қимирлайди.
5.Титр: Дум думалоқ экан бу дарахт.
6. Катта планда ориқ киши бош чайқаб эътироз билдиради.
7.Титр: Қайчи билан қийилган!!
8. Катта планда семиз.Кулиб яна ўз гапини такрорлайди.
9. Титр: Ўзи думалоқ.
10. Катта планда ориқ одамнинг аччиқланган юзи.
11. Титр. Қайчи билан қийилган!!!!!
12. Ўрта план. Жахли чиқан семиз ориқни ëқасидан ушлаб дарëга улоқтиради ва мамнун қиëфада оғиз қимирлатади.
13. Титр. Ўзидумалоқ.
Финал
Ориқ сувга чўкмоқда. У бир чўкиб¸бир қалқиб бормоқда. Катта планда унинг бақирган оғзи кўринади.
Титр.Қайчи билан қийилгааааааан.....
Кадрда яна семиз бамайлиҳотир кулииб турибди.
Титр. Ўзидумалоқ.
Сўнгги тасвирда ориқ сувга чўкиб кетган. Катта планда унинг сувдан чиқиб турган қўлигина кўринади.
Яна ҳам катта планда: Чўкиб кетаëтган ориқнинг сувдан чиқиб турган қўли қайчи ишорасини қилади.
Титр тушади .
THE END
Ҳуллас шунақа кино.
Комментариев нет:
Отправить комментарий