Трансформатор
Бундан 30 йил аввал қадимий қалъа Змухширга саëхат қилиш учун йўлга чиқдик.
Змухшир қум ўртасида қолиб кетган қадимий қалъа. Аммо хозир гап бу қалъа ҳақида эмас...
Бу қалъага бораверишда Туркманистонга ҳам Ўзбекистонга ҳам тегишли бўлмаган ҳудуд бор.
Анорли қуйи (Анорли қудуқ) деб аталган бу баҳсли ҳудуд совет пайтида тўғридан тўғри Москвага бўйсунган.
Змухширга боришда бу ҳудуд айланиб ўтилади. Агар Анорли қуйини тўғри кесиб чиқсангиз Змухшир йўли қисқаради.
Йўлни қисқартириш учун ҳамроҳим кекса рассом Юра ота ўз машинасини Анорли қуйи тарафга ҳайдади.
Олдимизни бир милтиқли киши кесиб чиқди.
Стой, стрелять буду!, деди ранги ўнгиб кетган гимнастерка устидан юлдуз тўқали камар боғлаган ва ориқлаб кетган калласи қовундай бир солдат.
Аммо бу солдатни ранги рўйидан ниҳоят инсон боласини кўрганидан ҳурсандлиги ҳам билиниб турар эди.
"Чўрак варми" дер экан солдатнинг кўзлари Жумабойни учратган Робинзоннинг кўзлари каби саодатманд эди.
Сафар ҳалтамиз ичидан нон¸ консерва ҳамда минерал сув олиб ўртага қўйдик.
Солдатни оти Қўйли экан. Ўзи Керки туркманларидан. Анорли қуйида Совет армиясига оид қандайдир қурилма бўлиб Қўйли бир йилу олти ойдан бери ана шу қурилмани қоровуллар экан.
Ҳар ҳафтада бир марта унга озииқ овқат ташлаб кетишар экан. Аммо нимадир бўлиб тўрт ҳафтадан бери ундан ҳабар олмай қўйишибди.
Нима еб нима ичяпсан деган саволимга аскар мийиғида кулиб "Мени трансформатор боқяпти" деди.
Тиканли симлар билан ўралган Анорли қуйини ўртасида икки оëқли роботга ўҳшаган улкан темир қурилма трансформатор турар эди.
Аммо ҳимоя рангига бўялган бу қурилмага сон саноқсиз ва турли рангдаги латталар боғланган эди. Баъзи латталар кичкина арғимчоқ шаклида эди. Бир икки жойда қўғирчоқ ҳам осилиб турар эди.
Маълум бўлишича бундан тўққиз ой олдин Исмомут ота зиëратига бораëтган кишилардан бири йўл йўлакай Анорли қуйига бориб Совет харбий қурилмаси бўлган Трансформатор остида ўғил фарзанд ният қилиб дуо ўқибди ва темир иншоотга бир латтани боғлаб қўйибди.
Бу зиëратчи Анорли қуйини қоровуллаëтган аскар бола Қўйлини ҳам эҳсонлар билан сийлабди.
Зиëратчи уйига қайтса ҳар доим қиз туғадиган иккиқат хотини сал ўтмай ўғил туғибди.
Бу гап тарқаб кетиб Трансформатордан ўғил фарзанд тилайдиганлар турнақатор бўлиб Анорли қуйига қараб энибди.
Совет армиясининг унутилган аскари Қўйли эса ўзини бу янги зиëратгохнинг ягона кохини дея ҳис қилар эди.
Орадан йиллар ўтди...
Эшитишимча Совет Иттифоқи тарқаб бу харбий ҳудуд расформирование бўлибди. Аммо Қўйли ўз ватани Керкига бормасдан қумлар ўртасидаги Анорли қуйида қолибди.
Ускунани демонтаж қилиш учун келган зобитларга пул бериб трансформаторни сотиб олибди.
Собиқ аскар Қўйли энди соқол қўйиб жанда кийиб трансформатор тагида қуръон тиловат қилишга ўтибди.
Қорақум этакларидаги эл уни Трансформатор бово деб чақиришадиган бўлибди.
.
Трансформатор тагига қора қўчқор сўйиб шохини Совет армиясининг собиқ аскари асли Керкидан келган Қўйлига берсанг бешигингизга қўчқордек ўғил ато қилинар экан.
Бундан 30 йил аввал қадимий қалъа Змухширга саëхат қилиш учун йўлга чиқдик.
Змухшир қум ўртасида қолиб кетган қадимий қалъа. Аммо хозир гап бу қалъа ҳақида эмас...
Бу қалъага бораверишда Туркманистонга ҳам Ўзбекистонга ҳам тегишли бўлмаган ҳудуд бор.
Анорли қуйи (Анорли қудуқ) деб аталган бу баҳсли ҳудуд совет пайтида тўғридан тўғри Москвага бўйсунган.
Змухширга боришда бу ҳудуд айланиб ўтилади. Агар Анорли қуйини тўғри кесиб чиқсангиз Змухшир йўли қисқаради.
Йўлни қисқартириш учун ҳамроҳим кекса рассом Юра ота ўз машинасини Анорли қуйи тарафга ҳайдади.
Олдимизни бир милтиқли киши кесиб чиқди.
Стой, стрелять буду!, деди ранги ўнгиб кетган гимнастерка устидан юлдуз тўқали камар боғлаган ва ориқлаб кетган калласи қовундай бир солдат.
Аммо бу солдатни ранги рўйидан ниҳоят инсон боласини кўрганидан ҳурсандлиги ҳам билиниб турар эди.
"Чўрак варми" дер экан солдатнинг кўзлари Жумабойни учратган Робинзоннинг кўзлари каби саодатманд эди.
Сафар ҳалтамиз ичидан нон¸ консерва ҳамда минерал сув олиб ўртага қўйдик.
Солдатни оти Қўйли экан. Ўзи Керки туркманларидан. Анорли қуйида Совет армиясига оид қандайдир қурилма бўлиб Қўйли бир йилу олти ойдан бери ана шу қурилмани қоровуллар экан.
Ҳар ҳафтада бир марта унга озииқ овқат ташлаб кетишар экан. Аммо нимадир бўлиб тўрт ҳафтадан бери ундан ҳабар олмай қўйишибди.
Нима еб нима ичяпсан деган саволимга аскар мийиғида кулиб "Мени трансформатор боқяпти" деди.
Тиканли симлар билан ўралган Анорли қуйини ўртасида икки оëқли роботга ўҳшаган улкан темир қурилма трансформатор турар эди.
Аммо ҳимоя рангига бўялган бу қурилмага сон саноқсиз ва турли рангдаги латталар боғланган эди. Баъзи латталар кичкина арғимчоқ шаклида эди. Бир икки жойда қўғирчоқ ҳам осилиб турар эди.
Маълум бўлишича бундан тўққиз ой олдин Исмомут ота зиëратига бораëтган кишилардан бири йўл йўлакай Анорли қуйига бориб Совет харбий қурилмаси бўлган Трансформатор остида ўғил фарзанд ният қилиб дуо ўқибди ва темир иншоотга бир латтани боғлаб қўйибди.
Бу зиëратчи Анорли қуйини қоровуллаëтган аскар бола Қўйлини ҳам эҳсонлар билан сийлабди.
Зиëратчи уйига қайтса ҳар доим қиз туғадиган иккиқат хотини сал ўтмай ўғил туғибди.
Бу гап тарқаб кетиб Трансформатордан ўғил фарзанд тилайдиганлар турнақатор бўлиб Анорли қуйига қараб энибди.
Совет армиясининг унутилган аскари Қўйли эса ўзини бу янги зиëратгохнинг ягона кохини дея ҳис қилар эди.
Орадан йиллар ўтди...
Эшитишимча Совет Иттифоқи тарқаб бу харбий ҳудуд расформирование бўлибди. Аммо Қўйли ўз ватани Керкига бормасдан қумлар ўртасидаги Анорли қуйида қолибди.
Ускунани демонтаж қилиш учун келган зобитларга пул бериб трансформаторни сотиб олибди.
Собиқ аскар Қўйли энди соқол қўйиб жанда кийиб трансформатор тагида қуръон тиловат қилишга ўтибди.
Қорақум этакларидаги эл уни Трансформатор бово деб чақиришадиган бўлибди.
.
Трансформатор тагига қора қўчқор сўйиб шохини Совет армиясининг собиқ аскари асли Керкидан келган Қўйлига берсанг бешигингизга қўчқордек ўғил ато қилинар экан.
Комментариев нет:
Отправить комментарий